“Газар шороо” романы гол баатар Хангай Базарын хүү Хавчиг гэдэг нэг үеийн сайн бөх болохыг Дарьгангын өндөр настнууд захаас аван ярина. Энэ бөх ид залуу насандаа өвөрлөгч хошууны нэг хот айлд очиход нь тэнд нэг залуу эр үхрийн ширээр сур хийхээр үсийг нь авч байжээ. Тэр шир нь цоохор үхрийн шир байсан тул Базар “цоохор шир хэврэг байдаг юм цоохроороо урагддаг” гэхэд гэрийн эзэн “тэгвэл урчихалдаа” гэжээ. Б.Хавчиг уг нойтон ширийг авч цоохор, цоохроор нь түүртэлгүй тасалсан гэдэг.
Базарын Хавчиг өвлийн цастай үед Сөнд хошуунд бадар барихаар гүйж яваад зэлүүд цөл газарт нэг айлд очсон байна. Тэр нь адууны оторчин байжээ. Тэгээд газар заалгаад явах гэхэд гэрийн эзэн манай энд айл амьтангүй цөл, чоно нохой дагадаг, эндээ унтаад өглөө явахыг урьсан боловч газар дөхөхийг боджээ.
Гэтэл харуй бүрий болохын урьд 7 чоно дагаж өмнө, хойно нь гарч хоргоосоор гэнэт дайрахад нь барьж явсан муна модоороо хоёрыг алаад ухаан алджээ. Гэтэл үүр цайхын үед нөгөө айлын хаалгыг хүчтэй угзарч түгжээг мултлан нэг хүн орж ирээд ойчсон нь нөгөө бадарчин Хавчиг мөн бөгөөд хувцас, гар нь улаан цус байхыг харсан гэрийн эзэн түүнийг асарч тойвлон нэг хэсэг хэвтүүлээд халуун цай, унд өгч учрыг асуувал 7 чоно дагаж, өөрт нь халдсан хоёрыг алаад бусдыг нь яасныг мэдэхгүй гэжээ. Түүний мөрөөр адуучид хөөн очиход 2 чоно цохиж алаад муна нь хуга үсэрсэн учир үлдсэн таван чоныг гараараа тас татан хаясан байсан гэнэ. Энэ бол яриа биш бодит үнэн болохыг одоо ч өндөр настнууд мэдэх юм. Харамсалтай нь Дарьганга хошуу, уулаас алс зайдуу хязгаар нутаг байсан тул тэр их хүчтэнгүүд долоон хошуу даншигийн наадам зэрэг халх монголын тэр үеийн их наадамд оролцох боломжгүй байснаас монголын бөхийн түүх шаштирт орж, нэр алдар нь дуурсагдаагүй гэдэг.
Базарын Хавчиг өвлийн цастай үед Сөнд хошуунд бадар барихаар гүйж яваад зэлүүд цөл газарт нэг айлд очсон байна. Тэр нь адууны оторчин байжээ. Тэгээд газар заалгаад явах гэхэд гэрийн эзэн манай энд айл амьтангүй цөл, чоно нохой дагадаг, эндээ унтаад өглөө явахыг урьсан боловч газар дөхөхийг боджээ.
Гэтэл харуй бүрий болохын урьд 7 чоно дагаж өмнө, хойно нь гарч хоргоосоор гэнэт дайрахад нь барьж явсан муна модоороо хоёрыг алаад ухаан алджээ. Гэтэл үүр цайхын үед нөгөө айлын хаалгыг хүчтэй угзарч түгжээг мултлан нэг хүн орж ирээд ойчсон нь нөгөө бадарчин Хавчиг мөн бөгөөд хувцас, гар нь улаан цус байхыг харсан гэрийн эзэн түүнийг асарч тойвлон нэг хэсэг хэвтүүлээд халуун цай, унд өгч учрыг асуувал 7 чоно дагаж, өөрт нь халдсан хоёрыг алаад бусдыг нь яасныг мэдэхгүй гэжээ. Түүний мөрөөр адуучид хөөн очиход 2 чоно цохиж алаад муна нь хуга үсэрсэн учир үлдсэн таван чоныг гараараа тас татан хаясан байсан гэнэ. Энэ бол яриа биш бодит үнэн болохыг одоо ч өндөр настнууд мэдэх юм. Харамсалтай нь Дарьганга хошуу, уулаас алс зайдуу хязгаар нутаг байсан тул тэр их хүчтэнгүүд долоон хошуу даншигийн наадам зэрэг халх монголын тэр үеийн их наадамд оролцох боломжгүй байснаас монголын бөхийн түүх шаштирт орж, нэр алдар нь дуурсагдаагүй гэдэг.
No comments:
Post a Comment